BUHAR TABLOLARI

Değerli Meslektaşlarım;
Buhar ile ilgili hesaplamalarda sürekli başvurduğumuz bazı tablolara ulaşmak için
linke tıklayınız.

KAZANLARIN SINIFLANDIRILMASI

Değerli Meslektaşlarım;
Isıtma tesislerinde kullanılan kazanların sınıflandırılması çeşitli kriterlere bağlı olarak değişmektedir.
Devamını okumak için tıklayın

YAKIT TANKLARI

Değerli Meslektaşlarım;
Yakıt Tankı imalatı için gerekli hesaplamalara aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

Yakıt Deposu ,Yakıt miktarı ve Serpantin hesabı.

Ampirik Sirkülasyon Pompa Hesabı

Değerli Meslektaşlarım;
Sirkülasyon Pompası Hesabı bildiğiniz üzere tesisat projesine göre hesaplanmalıdır.Lakin bazı durumlarda tesisat projesi olmadanda hesaplama yapmamız gerekebiliyor..Bu nedenle aşağıdaki linki kullanarak Ampirik hesaplamayı görebilirsiniz.
-Sirkülasyon Pompa Hesabı

ISI GERİ KAZANIM

BACA GAZLARINDAN ISI GERİ KAZANIMI

Bacadan çıkan atık gazlar genellikle üretilen buharın sıcaklığından 40°C ila 80°C daha yüksek sıcaklıkta bacadan atılır. Atık ısının bir kısmının yeniden kazanılması kazan verimini yükseltecek ve yakıt tasarrufu sağlayacaktır. lsı geri kazanımı ya kazan besi suyu ön ısıtılması için bir ekonomizer veya yanma havası ön ısıtıcısı kullanılarak gerçekleştirilebilir. Normal olarak, kullanılan kazanlarda ekonomizer olmasının tercih edilmesi yanında yeni kazanlarda hava ön ısıtıcısı daha ekonomik olacaktır. Birçok ülkede 2 ton/saat buhar üretimi kapasitesi olan küçük kazanlara, ekonomik olarak ekonomizer takılması olanaklıdır.

TASARRUF İMKANLARININ BELİRLENMESİ

Bacagazından geri kazanılacak ısı miktarının kabaca belirlenmesi için alttaki grafik kulIanılabilir. Grafiğin hazırlanmasında iki önemli varsayım yapılmıştır. ilk olarak kazanın optimum değere mümkün olan en yakın fazla hava oranıyla çalıştığı varsayılmıştır. Basit ve pahalı olmayan bazı değişikliklerle verimi iyileştirilebilecek bir kazana çok pahalı bir ısı geri kazanım sistemi kurmanın anlamı yoktur. ikinci olarak, korozyona sebep olabilecek asit gazlarının yoğunlaşmasını önlemek için atık gazların sıcaklıklarının belli bir derecenin altına indirilemiyeceği gözönüne alınmıştır. Baca gazı sıcaklığının minimum seviyesi, kullanılan yakıtın cinsine bağlıdır. Bu değerler aşağıdaki gibi kabul edilmiştir. - Yüksek kükürtlü fuel oil (%0,5 üstünde) 180°C- Kömür (çok yüksek kükürt ihtiva etmeyen)ve düşük kükürtlü fuel oil 150°CDoğal gaz ve odun gibi çok az kükürt içeren yakıtlarda bacagazı sıcaklığı 120 °C ye kadar düşürülebilir. Şüphesiz söz konusu bacagazı sıcaklığı kazanın su ve gaz tarafı ısı transfer yüzeylerinin temiz olduğu zaman alınan değerdir. Örneğin Temizlenmiş ve ayarları yapılmış fuel oil ateşlemeli bir kazanın bacagazı sıcaklığı 350°C olsun. Gaz içindeki oksijen oranı genellikle % 3 civarındadır. Fuel oilin maliyetinin 335 000 000 TL/ton olduğu ve böyle bir kazana bir ekonomizerin tesis edilmesinin düşünüldüğünü göz önüne alalım. Teknik Bilgiler Serisinin 14.sayısından kazan veriminin % 83 ve aynı serinin 11. sayısından buhar maliyeti faktörünün yaklaşık 0.077 olduğu hesaplanır.Böylece buhar maliyeti: 0.077x335 000 000 = 25 795 000 Tl/ton olarak bulunur. Grafikte görüldüğü gibi 350°C baca sıcaklığı için beklenen tasarruf % 9.8 olmaktadır. Böylece buhar maliyetinden elde edilecek tasarruf: 0.098x25 795 000 = 2 527 910 TL/ton Çalışma süresi 8000 saat/yıl ve kapasite 20 ton/saat olan bir kazan için toplam tasarruf ise : 2 527 910x20x8000 = 404 465 600 000 TL/yıl (252 791Euro/yıl) dır.

BAZI AÇIKLAMALAR

Baca gazı sıcaklığının çok yüksek olduğu durumlarda ısı geri kazanım prosesi, besi suyunun buharlaşmadan önce absorbe edebileceği ısı miktarı ile sınırlıdır. Bu sınırlama. sistem basıncına göre değişir. Grafikte çeşitli basınçlara göre sınır değerIeri gösterilmiştir. Eğer kazanınızın bacagazı sıcaklığı, sistem basıncı sınırlamalarından daha büyük miktarda bir geri kazanım gösteriyorsa, o zaman kazanınıza buharlaştırıcı ekonomizer gibi özel dizayn edilmiş tipte ekonomizer monte edilmesi gerekecektir. Grafikte Iinyit için verilen doğru dikkatle kullanılmalıdır. Burada linyit ifadesiyle ısıl değeri 4000 kcal/kg olan örnek bir kömürden söz edilmektedir Düşük ısıl değerdeki kömürlerle elde edilecek sonuçlar oldukça farklı olabilir. Aynı zamanda yakıtın nem içeriği de büyük ölçüde,önemlidir.

ÖNERİLER
• Bacagazı sıcaklığı kazan ayarı yapıldıktan sonra test edilmelidir. Kazan ayarının yapılması, ısı transfer yüzeylerinin temizlenmesi ve çalışma sırasındaki fazla hava oranının optimum seviyede tutulması anlamına gelmektedır.• Eğer bu slcaklık yoğuşma ve korozyon bakımından kullanılan belirli limit değerlerden yüksek ise, grafik kullanılarak tasarruf potansiyeli belirlenmelidir. • Buhar maliyeti kullanılarak, yıllık buhar üretimine karşılık gelen tasarruf hesaplanmalıdır. • Ekonomizer için gerekli olan yatırım, elde edilecek tasarrufla mukayese edilmelidir. Maliyet ile ilgili bilgiler yerli üreticilerden temin edilmelidir.

KIZGIN YAĞ KAZANLARI

Kızgın Yağ Tesisatı Devreye Alma Prosedürü



Kızgın Yağ Tesisatı Devreye Alma Prosedürü
1.Basınç Testi : Kızgın yağ kazanı ve bütün tesisat en az 6 bar basınçta termik yağ veya hava ile basınç testine tabi tutulmalıdır. Basınç testi hava ile yapılıyorsa test işlemi bitiminde hava tamamen boşaltılmalıdır.
2.Termik Yağ Doldurma : Tesisatta hava tutulmasını engellemek için tesisatın en alt noktasından dolum pompası (dişli pompa) vasıtası ile sisteme termik yağ basılmaya başlanır. Bu esnada hava tahliye vanaları açıktır. Buralardan hava tahliyesi bitip yağ gelmeye başlayınca vanalar kapatılır. Termik yağ genleşme tankının 1/3'üne kadar (minimum seviye) doldurulur. Sirkülasyon pompası yağ soğuk vaziyette 4 saat çalıştırılarak siztemde oluşması muhtemel havanın tahliyesi sağlanır.
3.Devreye Alma : Termik yağ sıcaklığı 90 C'ye çıkıncaya kadar sıcaklık yükselme hızı 40 C/saat olarak yükseltilir. 90 C ile 120 C arasında sıcaklık yükselmesi 10-15 C/saat'ten fazla olmamalıdır. Bundan sonra sistem normal çalışma sıcaklığında 6 saat çalıştırılır. Sistem soğutulur. Filtrelerde birikmiş olan yabancı maddeler temizlenir.
4.Termik Yağ Testi : Periyodik olarak sistemdeki yağdan aşağıdaki şekilde numune alarak kontrol ediniz. Değiştirilme noktasına gelmişse termik yağı değiştiriniz.
a.İlk test ilk çalıştırmadan sonra yapılır.
b.İkinci kontrol 100 çalışma saati veya ikinci ay bitiminde yapılmalıdır.
c.Üçüncü ve dördüncü kontroller, 2000 çalışma saatinden sonra veya 6 ayda bir kontrol edilmelidir.
d.Bundan sonraki bütün kontroller her 3000 çalışma saati veya her yıl düzenli olarak yapılmalıdır.
5.Termik Yağ Testi Nasıl Yapılmalıdır : Yağ alımı 1 kgdan az olmayacak şekilde saydam bir kaba ve sistem soğukken yapılır. Sistem soğukken sirkülasyon pompası 10-15 dakika çalıştırılıp durdurulur ve dönüş hattındaki numune alma vanasından bir miktar yağ akıttıktan sonra numune alınır. İlk testte (ilk çalıştırmadan sonraki) numune kabının içindeki termik yağın temiz olup olmadığına bakılır. Kirlenme tespit edilirse sistemdeki yağ boşaltılıp filtre edilerek tekrar doldurulur. Sistemdeki yağın testinde pislenme, oksidayon ve bozulma işaretleri aranır.
6.Termik Yağın Bozulma İşaretleri
a.Pislenme : tesisattan alınan numune termik yağın içindeki artıklar yağın ısıl kararlılığını, ısı taşıma kapasitesini ve ısı transfer kabiliyetini azaltır. Ayrıca kaynak çapağı gibi yabancı cisimler sirkülasyon pompaları ve vanalar gibi tesisat elemanlarında hasara neden olabilir.
b.Oksidasyon : Termik yağ sıcaklığı 60 C geçtiğinde hava ile temas ederse oksidasyona uğrar. Viskozitesi artar. Akışkanlığı ve ısı transfer kapasitesi azalır.
c.Isıl Bozulma : Termik yağ kazan içinde aşırı ısınıp sıcaklığı 350-400 C yi geçtiğinde (bunun genel sebebi kazan içinde yağ hızının durması veya çok yavaşlaması olabilir) bozulmaya başlar. (Cracking). Bo yağın iiçinde siyah noktalar (ziftleşme) halinde görülür. Bu bozulma akışkanın kalınlaşmasına, akma kabiliyetinin azalmasına, sistemdeki yağ devresinde direncin artmasına, daha ileri seviyede kazan ısıtma yüzeylerine sıvanarak ısı transferinin engellenmesine ve buralarda ısı yığılmasına ve delinmeler neticesinde yangın çıkmasına sebep olabilir. Aşırı kirlenmiş ve ısıl bozulmaya uğramış termik yağın derhal değiştirilmesi gerekir.

Kızgın Yağ Tesisatı



Kızgın Yağ Tesisatı Yapımında Dikkat Edilecek Hususlar
1.Termik Yağ Genleşme Tankı : Tesisattaki (kazan dahil) toplam termik yağ hacminin en az %30 hacminde olmalıdır. Genleşme tankının çapı mümkün olduğunca küçük (atmosferle temas eden yüzeyin küçük olması için) olmalı ve tank dik silindirik şekilde yerleştirilmelidir.
2.Rezerve Yağ Tankı : En az tesisattaki bütün termik yağ hacminin 1.5 katı hacimde olmalıdır.
3.Termik Yağ Sirkülasyon Pompaları : Yüksek sıcaklıklar için özel dizayn edilmiş, tercihen hava soğutmalı, çelik döküm veya sfero döküm olmalıdır.
4.Termik Yağ Doldurma Pompaları : Oda sıcaklığında termik yağın viskozitesine göre dizayn edilmiş, dişli pompalar kullanılabilir.
5.Vanalar, Çekvalfler, 3-Yollu Vanalar : Termik yağın çalışma sıcaklığına dayanıklı olmalı, iç parçalarında bakır veya bakır alaşımları kullanılmamalıdır. Vanalar PN16 sfero döküm veya PN25/40 çelik döküm olmaldır.
6.Filtreler : Tesisatta yağ ile birlikte taşınan katı maddeleri tutarlar. Zaman zaman temizlenmeleri gerekir. Filtre yüzeylerini mümkün olduğunca büyük seçmek temizlenme sıklığının azaltılması bakımından uygun olur. Filtrenin kirlenmesi ile oluşacak direnci görebilmek ve müdahale edebilmek için filtre giriş ve çıkışına mutlaka birer manometre bağlanmalıdır.
7.Termik Yağ Seviye Göstergesi : Termik yağın genleşme tankındaki sıcaklığı ve karakteristiklerine uygun olmaldır.
8.Boru Tesisatı ve Ekleme Parçaları : Bütün boru ekleme parçaları çelik olmalıdır. 300 C altında alaşımsız çeliklerin kullanılmasına müsaade edilir. Borulamada karbonlu (örneğin ASTM A-53 ve ASTM A-106) veya St. 35.8 Dikişsiz çelik çekme boru kullanılabilir. Dökme demir hiçbir zaman kızgın yağ tesisatlarında kullanılmaz. (Kırılma, çatlama, yağ sızdırma tehlikesinden dolayı) Boru tesisatına uygun şekilde meyil verilmeli ve hava toplanma ihtimali olan yerlerde bir hava tahliye borusu ve vanası konulmalıdır. Yağın siküle ettiği borular taşyünü ile yeterli kalınlıkta izole edilmelidir.
9.Enstrumanlar : Güvenlik ve kontrol için kızgın yağ sisteminde aşağıdaki enstrumanlar mutlaka bulunmalıdır.
a. Brulör kumanda termostadı
b.Maksimum sıcaklık termostadı
c.Diferansiyel presostad veya akış kontrol otomatiği (flow switch), yağ sirkülasyonu yavaşladığında veya yağ sirkülasyon pompası devreden çıktığında brulörü durdurur.
d.Genleşme tankı asgari yağ seviye kilidi, Yağ seviyesi belirli bir seviyenin altına düştüğü zaman alarm vererek brulörü devreden çıkarır.
e.Baca termostadı : Herhangi bir sebeple yağ sirkülasyonu durdurğunda: baca gazı sıcaklığı yükseleceğinden, brulörü devreden çıkarır.
10.Sistemde Kullanılacak Termik Yağ : Mineral yağlardan yapılan; yüksek sıcaklıklarda özelliğini kaybetmeyen, korozif özelliği olmayan, ısıl kararlılığı (ısı taşımka özelliği) bozulmayan mineral yağlar tercih edilmelidir.
11.Genleşme Tankı : Sistemdeki termik yağın hava ile temas ettiği tek yerdir. Oksidasyon olmaması için tank içindeki yağın sıcaklığı 60 C yi geçmemelidir. Tesis bu durumu garanti edecek şekilde yapılmalıdır. Tanktaki yağın hava ile temas eden yüzeyini azaltmak için ; genleşme tankını dik silindirik tank şeklinde imal ederek bina dışına sirkülasyon pompasının basmasında sorun teşkil etmeyecek şekilde tesisatın en üst noktasından daha yüksek bir noktaya monte edilmelidir. Genleşme tankı izole edilmemelidir. (ancak don tehlikesi olan yerlerde kapalı bir mahal içine alınabilir.) Tesisatın genleşme tankı ile irtibatı, sirkülasyon pompasının emişinden önce ve 1 1/2" - 2 " çapında izolasyonsuz boru ile sağlanır.
12.Termik Yağ Depolama Rezerv Tankı : Rezerv tankını : tesisattaki bütün yağın doğal akışla boşalacağı bir derinliğe koyunuz. Mümkünse üzerine bir seviye göstergesi veya petrometre koyunuz. Yağı sisteme bir el pompası veya dişli pompa ile en alt noktadan doldurmaya başlayınız. Sistemde hava tutma ihtimali olan yerlerde bir hava tahliye sistemi koyarak, bunların yağ doldurma işlemi sırasında açık olmasını sağlayınız.
13.Boru Uzaması : Yüksek sıcaklıklardan dolayı kızgın yağ tesisatındaki borularda meydana gelebilecek genleşmelerin dikkate alınmalıdır. Kazan, vana gibi tesisat elemanlarının bağlantılarında bu uzamalar daha da öenm kazanır. Küçük çaptaki boruların elastikiyeti bazen bu uzamaları kompanze edebilir. Ancak büyük çaplı borularda ve özellik boru hattı üzerinde fazla armatür varsa mutlaka belirli aralıklarda kompansatör kullanılmalı ve borular uygun yerlerden sabitlenmelidir.
14.Hava Tahliye Sistemi : Sistemin en üst noktalarına toplanan buharın ve gazın tahliye edilmesi için önlem alınmalıdır.
15.Blöf Yapma : Tesisat içindeki bütün yağ ve diğer maddeleri boşaltmak için uygun bir yere böf tesisatı yapılmalıdır.
16.Kızgın Yağ Kazan Daireleri : Ana binadan ayrı, bağımsız ve zemine yapılmış olmalı. Girş kapısının haricinde bir acil çıkış kapısına (yangına dayanıklı malzemeden yapılmış) haiz olmalıdır.
17.Havalandırma : Kazan dairesine yakma havasından fazla hava sirkülasyonu sağlayacak bir alt hava girişi ve bir üst kirli hava çıkışı olmalıdır.