ISI GERİ KAZANIM

BACA GAZLARINDAN ISI GERİ KAZANIMI

Bacadan çıkan atık gazlar genellikle üretilen buharın sıcaklığından 40°C ila 80°C daha yüksek sıcaklıkta bacadan atılır. Atık ısının bir kısmının yeniden kazanılması kazan verimini yükseltecek ve yakıt tasarrufu sağlayacaktır. lsı geri kazanımı ya kazan besi suyu ön ısıtılması için bir ekonomizer veya yanma havası ön ısıtıcısı kullanılarak gerçekleştirilebilir. Normal olarak, kullanılan kazanlarda ekonomizer olmasının tercih edilmesi yanında yeni kazanlarda hava ön ısıtıcısı daha ekonomik olacaktır. Birçok ülkede 2 ton/saat buhar üretimi kapasitesi olan küçük kazanlara, ekonomik olarak ekonomizer takılması olanaklıdır.

TASARRUF İMKANLARININ BELİRLENMESİ

Bacagazından geri kazanılacak ısı miktarının kabaca belirlenmesi için alttaki grafik kulIanılabilir. Grafiğin hazırlanmasında iki önemli varsayım yapılmıştır. ilk olarak kazanın optimum değere mümkün olan en yakın fazla hava oranıyla çalıştığı varsayılmıştır. Basit ve pahalı olmayan bazı değişikliklerle verimi iyileştirilebilecek bir kazana çok pahalı bir ısı geri kazanım sistemi kurmanın anlamı yoktur. ikinci olarak, korozyona sebep olabilecek asit gazlarının yoğunlaşmasını önlemek için atık gazların sıcaklıklarının belli bir derecenin altına indirilemiyeceği gözönüne alınmıştır. Baca gazı sıcaklığının minimum seviyesi, kullanılan yakıtın cinsine bağlıdır. Bu değerler aşağıdaki gibi kabul edilmiştir. - Yüksek kükürtlü fuel oil (%0,5 üstünde) 180°C- Kömür (çok yüksek kükürt ihtiva etmeyen)ve düşük kükürtlü fuel oil 150°CDoğal gaz ve odun gibi çok az kükürt içeren yakıtlarda bacagazı sıcaklığı 120 °C ye kadar düşürülebilir. Şüphesiz söz konusu bacagazı sıcaklığı kazanın su ve gaz tarafı ısı transfer yüzeylerinin temiz olduğu zaman alınan değerdir. Örneğin Temizlenmiş ve ayarları yapılmış fuel oil ateşlemeli bir kazanın bacagazı sıcaklığı 350°C olsun. Gaz içindeki oksijen oranı genellikle % 3 civarındadır. Fuel oilin maliyetinin 335 000 000 TL/ton olduğu ve böyle bir kazana bir ekonomizerin tesis edilmesinin düşünüldüğünü göz önüne alalım. Teknik Bilgiler Serisinin 14.sayısından kazan veriminin % 83 ve aynı serinin 11. sayısından buhar maliyeti faktörünün yaklaşık 0.077 olduğu hesaplanır.Böylece buhar maliyeti: 0.077x335 000 000 = 25 795 000 Tl/ton olarak bulunur. Grafikte görüldüğü gibi 350°C baca sıcaklığı için beklenen tasarruf % 9.8 olmaktadır. Böylece buhar maliyetinden elde edilecek tasarruf: 0.098x25 795 000 = 2 527 910 TL/ton Çalışma süresi 8000 saat/yıl ve kapasite 20 ton/saat olan bir kazan için toplam tasarruf ise : 2 527 910x20x8000 = 404 465 600 000 TL/yıl (252 791Euro/yıl) dır.

BAZI AÇIKLAMALAR

Baca gazı sıcaklığının çok yüksek olduğu durumlarda ısı geri kazanım prosesi, besi suyunun buharlaşmadan önce absorbe edebileceği ısı miktarı ile sınırlıdır. Bu sınırlama. sistem basıncına göre değişir. Grafikte çeşitli basınçlara göre sınır değerIeri gösterilmiştir. Eğer kazanınızın bacagazı sıcaklığı, sistem basıncı sınırlamalarından daha büyük miktarda bir geri kazanım gösteriyorsa, o zaman kazanınıza buharlaştırıcı ekonomizer gibi özel dizayn edilmiş tipte ekonomizer monte edilmesi gerekecektir. Grafikte Iinyit için verilen doğru dikkatle kullanılmalıdır. Burada linyit ifadesiyle ısıl değeri 4000 kcal/kg olan örnek bir kömürden söz edilmektedir Düşük ısıl değerdeki kömürlerle elde edilecek sonuçlar oldukça farklı olabilir. Aynı zamanda yakıtın nem içeriği de büyük ölçüde,önemlidir.

ÖNERİLER
• Bacagazı sıcaklığı kazan ayarı yapıldıktan sonra test edilmelidir. Kazan ayarının yapılması, ısı transfer yüzeylerinin temizlenmesi ve çalışma sırasındaki fazla hava oranının optimum seviyede tutulması anlamına gelmektedır.• Eğer bu slcaklık yoğuşma ve korozyon bakımından kullanılan belirli limit değerlerden yüksek ise, grafik kullanılarak tasarruf potansiyeli belirlenmelidir. • Buhar maliyeti kullanılarak, yıllık buhar üretimine karşılık gelen tasarruf hesaplanmalıdır. • Ekonomizer için gerekli olan yatırım, elde edilecek tasarrufla mukayese edilmelidir. Maliyet ile ilgili bilgiler yerli üreticilerden temin edilmelidir.